De arbeidsmarkt is voor het eerst in negen jaar gespannen te noemen. NUzakelijk sprak met verschillende brancheprofessionals om te kijken hoe werkgevers de krapte het hoofd kunnen bieden.
“De jaren van crisis in de detailhandel lijken nu achter ons te liggen. Daar waar de economie aantrekt, is het logisch dat het aantal vacatures toeneemt”, zegt Miriam Luijendijk-van Leeuwen, secretaris Sociale Zaken van Detailhandel Nederland.
In de detailhandel is, op de horeca na, de toename van het aantal mbo-vacatures het hoogst. “In toenemende mate merken bedrijven dat het moeilijker wordt om goede mensen aan te trekken”, aldus Luijendijk.
Ook in de zorg, ICT, het onderwijs en de bouw is het tekort aan mensen al enige tijd voelbaar. Het Economisch Instituut voor de Bouw berekende dat er binnen nu en vier jaar 55.000 mensen nodig zijn in de bouw- en infra door explosief toegenomen (ver)bouwwerkzaamheden.
Knelpunten
De krapte kan de groei beperken, volgens Theo Scholte, woordvoerder van Bouwend Nederland. “Met als gevolg dat de gespannen situatie op de woningmarkt even zal aanhouden en bijvoorbeeld het onderhoud aan bruggen en wegen later kan plaatsvinden.”
Het feit dat werk vertraagt, is tevens een van de knelpunten die Nic van Holstein, voorzitter van de Vakcentrale voor Professionals (VCP) beschrijft. “Daarnaast bestaat de kans dat er werk verloren gaat of dat het werk slechts voor een deel wordt opgepakt”, aldus Holstein.
“Bovendien zorgt krapte voor meer werkdruk bij het bestaande personeel, door bijvoorbeeld grotere klassen en meer patiënten. Het is een groot risico. Voordat je het weet is er een vicieuze cirkel, want het werk moet toch gedaan worden”, zegt Holstein.
Beloning
Eind december ging het aantal vacatures verder omhoog met 14.000 naar 227.000 vacatures tegenover 398.000 werklozen.
Gemiddeld staan in Nederland 1,8 personen tegenover elke openstaande vacature. Holstein zegt: “Enkele jaren geleden ging de selectie heel makkelijk, maar de tijd dat je als werkgever op de eerste rij zat, is voorbij. Je moet werknemers iets te bieden hebben, zoals een goede beloning en een goed contract.”
Luijendijk beaamt dit: “Om de slag om goede arbeidskrachten te winnen is het noodzakelijk dat werkgevers zich op een positieve manier profileren. Het bieden van een zekere mate van perspectief is noodzakelijk.”
“Met een contract kan bovendien worden geïnvesteerd in scholing, kennis en kunde van werknemers. Zonder contract is dat vaak niet mogelijk”, aldus Holstein.
Flex of vast
In totaal kwamen er 58.000 banen voor werknemers bij. De helft van alle banen die er de afgelopen jaren bij zijn gekomen, is toe te schrijven aan de uitzendbranche. Die sector is nu goed voor 834.000 werknemersbanen.
“Er is in Nederland een grotere vraag naar flexwerkers dan voorheen, zodat bedrijven wendbaarder zijn wanneer de economie weer een neergang laat zien. Hoewel dit niet geldt voor de detailhandel”, aldus Luijendijk.
Werkgevers in de bouw en infra hebben het liefst vaste medewerkers. “Dan weet je wat je in huis hebt. Je kunt ze gericht laten doorleren en het zorgt voor continuïteit”, aldus Scholte van Bouwend Nederland.
“Echter, regelgeving zoals de langdurige loondoorbetaling bij ziekte in combinatie met de transitievergoeding maken dat werkgevers nog huiverig zijn om mensen vast aan te nemen. De toename van het aantal uitzenders is daarmee te verklaren”, zegt Scholte.
De Nederlandse arbeidsmarkt laat zich geen harnas van vaste banen aanmeten, vervolgt Scholte. “Het herstel in de bouw- en infra er wel, maar het is nog broos en nog lang niet overal zo. “We ontkomen daardoor dus niet aan de huidige flex-reflex”, zegt Scholte.
“Flex en ZZP moeten echter niet gebruikt worden om aan verplichtingen te ontkomen, waaronder ook scholing en ontwikkeling vallen”, aldus Holstein van VCP.
Mismatch
In winkels wordt nauwelijks met uitzendkrachten gewerkt. “Uitzendkrachten zorgen wel voor de nodige flexibiliteit, daar waar er een mismatch is tussen vraag en aanbod van werk”, zegt Luijendijk.
Wel werken er uitzendkrachten in distributiecentra, aldus Luijendijk. “Dat zijn meer logistieke functies dan verkoopfuncties. Daar wordt het tekort aan goed personeel ook meer gevoeld en opgelost met de inzet van uitzendkrachten.”
De krapte kan het hoofd geboden worden door goede matching, volgens Holstein. “Investeer als werkgever in een wervingsbeleid. Bedrijven kunnen afspraken maken met opleidingen over de mensen die ze zoeken.”
Holstein: “Dit kan ook sectoraal worden aangepakt, wat je momenteel ziet gebeuren in het onderwijs. Maar ook de overheid moet een stap bijzetten om mensen te begeleiden naar werk.”