De spanning op de arbeidsmarkt blijft toenemen. In het 1e kwartaal van 2022 ging de Spanningsindicator van UWV voor het eerst over de grens van een ‘zeer krappe’ arbeidsmarkt. Daarmee werd een nieuw record bereikt. De krapte is zichtbaar in alle regio’s en vrijwel alle beroepsgroepen. De instroom van vluchtelingen uit Oekraïne kan personeelstekorten wel verminderen, maar voorlopig niet oplossen.
Spanningsindicator gaat van record naar record
Vanaf begin 2021 heeft de arbeidsmarkt zich krachtig hersteld van de coronacrisis. Het aantal vacatures groeide en het aantal werkzoekenden nam steeds verder af. De arbeidsmarktspanning nam hierdoor al 5 kwartalen fors toe. De Spanningsindicator van UWV bereikte halverwege 2021 het hoogste niveau ooit gemeten. Daarna werd dat record steeds verbroken. Ook in het 1e kwartaal van 2022 werd weer een nieuw record bereikt. Voor het eerst ging de Spanningsindicator over de grens van een ‘zeer krappe’ arbeidsmarkt.
Terug op trend van vóór corona
Een vergelijking met het 1e kwartaal van 2021 laat zien hoe sterk de arbeidsmarktspanning in 1 jaar tijd is opgelopen. Zo nam het aantal openstaande vacatures met maar liefst 80% toe. Ondertussen daalde het aantal personen dat in de 1e 6 maanden van hun WW-uitkering zat juist met 41%. De spanning op de arbeidsmarkt ontwikkelt zich weer als vóór de coronacrisis. Deze trend werd eind 2013 ingezet. De arbeidsmarkt herstelde zich toen langzaam van de kredietcrisis die in 2007 ontstond.
Zie het dashboard Spanningsindicator voor meer informatie en details.
‘Zeer krappe’ arbeidsmarkt in ruim de helft van alle regio’s
In veel regio’s was er al langere tijd sprake van een ‘zeer krappe’ arbeidsmarkt. Eind vorig jaar gold dat al voor 14 arbeidsmarktregio’s. Daar kwamen in het 1e kwartaal van 2022 nog 8 regio’s bij.
In de donkerrood gekleurde regio’s op het rechter landkaartje waren veel meer vacatures dan werkzoekenden. De spanning was het hoogste in Midden-Utrecht, gevolgd door Zuidoost-Brabant en FoodValley.
Op het linker landkaartje was de arbeidsmarkt in het 1e kwartaal van 2021 nog veel minder krap. De arbeidsmarktspanning was toen in 19 regio’s nog ‘gemiddeld’. Vraag (vacatures) en aanbod (werkzoekenden) waren ongeveer met elkaar in evenwicht.
Steeds meer beroepen (zeer) krap
Ook bij de beroepen is duidelijk terug te zien dat de arbeidsmarkt aan het eind van het 1e kwartaal van 2022 zeer krap was. Voor slechts 4 van de 92 beroepsgroepen waarvoor UWV de spanning berekent gold géén krappe of ‘zeer krappe’ arbeidsmarkt. In het 1e kwartaal van 2022 was dit het geval voor:
- chauffeurs auto’s, taxi’s en bestelwagens (gemiddelde arbeidsmarktspanning)
- hulpkrachten bouw en industrie (gemiddelde arbeidsmarktspanning)
- schilders en metaalspuiters (gemiddelde arbeidsmarktspanning)
- reisbegeleiders (gemiddelde arbeidsmarktspanning)
Deze beroepsgroepen bevatten meerdere beroepen. Voor een aantal van die beroepen, zoals schilder, speelde het (winter)seizoen een rol. De beroepsgroep hulpkrachten bouw en industrie bevat beroepen met een hoog verloop, zoals productiemedewerker en inpakker. Voor deze beroepen, waarvoor weinig of geen opleidingseisen gelden, is vrijwel altijd aanbod van werkzoekenden. Andere beroepen, zoals reisbegeleider of taxichauffeur, hadden last van de coronamaatregelen die tot 23 maart 2022 nog van kracht waren.
In het 1e kwartaal van 2022 was er sprake van een ‘krappe’ of ‘zeer krappe’ arbeidsmarkt voor 88 beroepsgroepen. Een jaar eerder waren dat er nog 49. In 2021 waren er zelfs nog 12 beroepsgroepen met een overschot aan werkzoekenden, oftewel een ‘ruime’ of ‘zeer ruime’ arbeidsmarkt. In 2022 is dat op geen enkele beroepsgroep meer van toepassing.
Instroom vluchtelingen Oekraïne lost personeelstekorten niet op
Sinds de Nederlandse arbeidsmarkt op 1 april 2022 werd opengesteld voor vluchtelingen uit de Oekraïne, zijn er tot 1 juli 2022 20.500 geregistreerd als werkend. Ongeveer de helft van hen is aan de slag gegaan binnen de volgende beroepsgroepen:
- hulpkrachten bouw en industrie
- schoonmakers
- hulpkrachten landbouw
- laders, lossers en vakkenvullers
- kelners en barpersoneel
Binnen deze 5 beroepsgroepen bestaan diverse kansrijke beroepen, zoals schoonmaker hotels of bedrijven, orderpicker, magazijn- en expeditiemedewerker en medewerker bediening horeca. In de glastuinbouw waren dit voorjaar bovendien grote tekorten aan hulpkrachten. De instroom van enkele honderden tot duizenden vluchtelingen uit Oekraïne heeft voor deze functies bijgedragen aan het verminderen van knelpunten. Toch is dit niet voldoende om de personeelstekorten op te lossen. Voor de 5 genoemde beroepsgroepen stonden aan het eind van het 1e kwartaal van 2022 in totaal 54.000 vacatures open. Zie het onderdeel ‘tabellen’ in het dashboard Vacaturemarkt voor meer informatie.
In het 1e kwartaal van 2022 was er ondanks de krapte nog altijd een onbenut arbeidspotentieel van 1.160.000 mensen. Werkgevers met moeilijk vervulbare vacatures moeten zich daarom ook richten op andere oplossingen voor personeelstekorten.