Omdat we tot steeds latere leeftijd doorwerken, kun je maar beter leuk werk hebben. En met omscholing kun je die baan van je dromen vinden.
Fluitend naar je werk, willen we dat niet allemaal? Toch zijn er mensen die, na jarenlang dezelfde baan te hebben gehad, zich realiseren dat ze niet de juiste keuze hebben gemaakt.
Ze voelen zich ongelukkig, of het lukt niet meer om de energie op te brengen. Behalve dat het niet bevorderlijk is voor de productiviteit (een gelukkige werknemer doet zijn werk 20 procent beter en is 31 procent productiever dan een ongelukkige werknemer), is het ook geen prettig vooruitzicht om de rest van je leven vast te zitten aan iets wat ongelukkig maakt.
Loopbaancoach Ilse Reijs begeleidt mensen die hun loopbaan een andere invulling willen geven. Reijs: “Het allerbelangrijkste is dat je weet wat je wil en dat je er echt achter staat. Sommige mensen doen het omdat het van de baas moet of omdat ze meer geld willen verdienen, maar niet vanuit een intrinsieke motivatie.”
“Leren naast je werk kost veel tijd, moeite en inzet en dat gaat vaak ten koste van je privéleven. Als je daar niet een duidelijk doel bij voor ogen hebt, wordt het heel erg zwaar”, stelt Reijs.
Mogelijkheden
Eva (31 jaar) zat midden in een master toen ze besloot het roer om te gooien. “Ik ben na mijn vwo naar de universiteit gegaan omdat dat hoort, dacht ik. Maar ik heb nooit echt het gevoel gehad dat ik deed wat ik graag wilde. Tijdens mijn master wilde ik niet langer doorgaan.”
“Ik keek al jaren naar kappersopleidingen die ik eventueel naast mijn universitaire studie kon doen. Ik was een keer kappersmodel geweest bij een opleiding en de sfeer en uitstraling deden beseffen: dit is het! Zij boden een basisopleiding van een jaar, met een vervolgopleiding van een half jaar”, vertelt Eva.
“Ik heb mijn bijbaan als schoonmaker aangehouden, ik had nog wat spaargeld en ben tijdens de opleiding als assistent gaan werken in een salon. Ik ging twee dagen naar school en werkte drie dagen. De opleiding was heel leuk, maar het was ook zwaar. Werken en studeren kost veel energie en ik had het gevoel dat ik alles eruit moest halen, omdat ik mijn hele leven ervoor had omgegooid. Gelukkig kon ik dat gevoel snel loslaten”, aldus Eva.
Veel zelfstudie
Er zijn verschillende manieren om onderwijs te volgen. Voor omscholing is een toegankelijke en betaalbare manier het volgen van een Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) op mbo-niveau waarbij je leren en werken afwisselt. Dit kan ook in een duale studie op hbo-niveau.
Hierbij sluiten kennis en theorie op elkaar aan en breng je direct in de praktijk wat je leert. Het is een ideale manier om te leren en geld te verdienen zonder dat je met twee verschillende dingen tegelijk bezig bent.
Veel hbo en wo-opleidingen worden ook aangeboden in deeltijdstudie. Daarbij werk je overdag en studeer je in de avonduren en weekenden. Colleges volg je of op één dag door de week of in de avond. Hierbij krijg je geen studiefinanciering en de opleiding duurt net zo lang als een voltijd variant. Dat betekent dat je dezelfde stof in veel minder tijd moet doornemen en er veel zelfstudie wordt verwacht.
Sommige studies, bijvoorbeeld creatieve deeltijdstudies zoals een kunstacademie, stellen als eis dat je al werkzaam bent in een aansluitend vakgebied.
Binnen het vakgebied
Werknemers die zich willen ontwikkelen binnen hun vakgebied, denk aan businessgerelateerde studies, kunnen een master volgen. Ook dat kan vaak in deeltijd. Universiteiten hebben hier een speciaal programma voor waarbij je één dag college krijgt en verder aan zelfstudie doet.
Vaak is wel de eis dat je in het aangrenzende vakgebied werkzaam bent. Wil je met een hbo-bachelor zo’n master volgen, dan worden schakeljaren aangeboden waarin je het benodigde niveau in specifieke vakken meekrijgt.
Soms heb je in je werk, cursussen of vorige opleiding competenties opgedaan die terugkomen in de studie. Hiervoor kun je vrijstellingen krijgen door middel van Erkenning van Verworven Competenties (EVC). Soms kun je een studie op die manier versneld volgen.
Financiën
Voor een hbo- en universitaire studie gelden de wettelijk vastgestelde studiekosten. Tot je dertigste kun je studiefinanciering krijgen, mits je hier niet al gebruik van hebt gemaakt. En sinds 2017 heeft de overheid een Levenlanglerenkrediet. Dit is een lening – onder bepaalde voorwaarden – voor het betalen van college- of lesgeld. De rente voor dit krediet bedraagt momenteel 0 procent.
Ook zijn er beroepen waarbij de (aankomende) werkgever betaalt. Zoals bij Daniel (40 jaar) die zijn goede baan als adviseur opgaf om vrachtwagenchauffeur te worden, een jongensdroom. “Mijn oom zei op een dag: jij wilde altijd graag vrachtwagenchauffeur worden en ze zoeken nu veel chauffeurs. Is het niet tijd die droom achterna te gaan?”
“Ik ben me gaan oriënteren door op internet bedrijven en detacheringsbureaus uit te pluizen voor opleidingen. Zo ben ik bij een bureau gekomen waar de opleiding vergoed werd en er een baangarantie was. De theorie heb ik ’s avonds geleerd, want ik werkte nog gewoon overdag. Dat mag je thuis doen, maar ik raad aan dit klassikaal te doen, vooral als je iets ouder bent, helpt het om klassikaal te leren.”
“Rijlessen kun je op zaterdagen en avonden doen, of er een dag vrij voor nemen. Het is even aanpoten, ik heb mijn vrouw soms dagen achter elkaar niet gezien. Maar het is een jongensdroom en mijn oma zei altijd: ‘Kan ik niet ligt op het kerkhof, en wil ik niet ligt ernaast.”‘
Netwerk opbouwen
Reijs: “Wanneer je wil omscholen naar een branche waar je helemaal geen netwerk in hebt, is het belangrijk dit op te bouwen, zodat je er makkelijker tussenkomt. Stage lopen werkt altijd goed, dat moet je wel zelf regelen.”
“En vertel mensen wat je gaat doen. Op verjaardagen of op koffiedates. Hoe meer mensen je vertelt waar je wil werken, hoe eerder je iemand tegenkomt die een connectie heeft of je verder kan helpen. Hoe enthousiaster je bent, hoe beter het werkt. Zodat mensen denken: die moeten we hebben in onze organisatie!”, aldus Reijs.